اصول هم هوایی در کوهستان

تفاوتی نمیکند که شما کوهنوردی حرفه ای هستید که هر چند وقت یکبار پا به ارتفاعات بلند میگذارید یا کوهنوردی تازه کار هستید که تا کنون ارتفاعات بلند را تجربه نکرده اید ...

  

 

اصول هم هوایی در ارتفاعات

تفاوتی نمیکند که شما کوهنوردی حرفه ای هستید که هر چند وقت یکبار پا به ارتفاعات بلند میگذارید یا کوهنوردی تازه کار هستید که تا کنون ارتفاعات بلند را تجربه  نکرده اید. نقطه اشتراک این دو گروه، نیازی است که به تطابق با ارتفاع یا هم هوایی در هر دو گروه احساس میشود.
هر فردی که قصد صعود به ارتفاعات بلندتر از محل زندگی خود را دارد لازم است که خود را از لحاظ آمادگی جسمانی به حد مطلوبی برساند و یکی از فاکتورهایی که باید تقویت شود، هم هوایی یا قدرت تطابق ارتفاع است. قله ای را تصور کنید با تعدادی کمپ ، که کمپ اصلی این کوه ارتفاعی برابر با بلند ترین ارتفاعات کوههای محل زندگی شما دارد. به عنوان مثال اورست با کمپ اصلی 5360 متر یا قله چوایو با کمپ اصلی در ارتفاع 5600 متری.
تصور کنید 45 روز در ارتفاعی بالاتر از قله دماوند قرار دارید. حال اگر قله ای با ارتفاع کمتر هم باشد عینا همین شرایط صادق است. به عنوان مثال قله لنین با ارتفاع 7134 متر که کمپ اصلی آن در ارتفاع 3700 متری واقع شده.
همانطور که میدانید مهمترین عاملی که مارا نیازمند هم هوایی میکند کمبود فشار سهمی اکسیژن است.
اگر چه در هر هوایی و در هر ارتفاعی نسبت 21% اکسیژن به کل حجم هوا تغییر نمیکند اما تعداد مولکول های اکسیژن هوای رقیق کمتر میشود. در نتیجه بدن برای رفع این نقصان اکسیژن احتیاج به تلاش بیشتری دارد. همین نکته گویای نیاز بدن به هم هوایی است.
اولین واکنش بدن در مواجهه با شرایط هایپوکسی (کمبود اکسیژن) افزایش تعداد تنفسها به شکل ارادی یا غیر ارادی است و این موردی است که خصوصا در یکی دو شب اول اقامت در کمپ اصلی و بویژه در هنگام خواب آزار دهنده خواهد بود، گاها علاوه بر افزایش تعداد تنفس علایمی نظیر بی اشتهایی، تهوع، استفراغ، خستگی، ضعف، گیجی، بی خوابی، خوابهای آشفته... خواهیم داشت.
شروع صعود:
شروع هر صعودی باید همراه باشد با لمس ارتفاع بالاتر و بازگشت به کمپ پاین تر . با ید بدانیم تاثیر لمس کمپ بالاتر همراه است با افزایش تعداد گلبولهای قرمز جهت اکسیژن گیری بهتر، که پیامد آن افزایش غلظت هماتوکریت و هموگلوبین که ضرورتا نمیتواند مفید باشد، چرا که افزایش غلظت خون را در پی دارد.
بنا براین بدن این آمادگی را پیدا میکند تا در روزهای بعد برای شبمانی در ارتفاعات بالاتر کمپ اصلی را ترک نماید و همین توالی تا لمس آخرین کمپ ادامه خواهد داشت یعنی لمس کمپ بالاتر و بازگشت به کمپ پایین تر و مجددا روز بعد شبمانی در کمپ بالاتر و به این ترتیب پروسه هم هوایی با لمس آخرین کمپ و بازگشت به کمپ اصلی پایان خواهد یافت.
حال پس از چند روز استراحت در کمپ اصلی و تغذیه بهتر میتوانید با اتکا به وجود کمپهای بالاتر صعود نهایی را به شکل پله ای و کمپ به کمپ شروع میکنیم.
الگوهای هم هوایی :
ملیتهای مختلف بر اساس توانییهای نژادی و تجربیات و عقبه کوهنوردی، تکنیکهای هم هوایی خاص خود را دارند. به عنوان مثال روسها چیزی به عنوان لمس کمپ بالاتر ندارند. پس از صعود به کمپ بالاتر در آنجا شبمانی خواهند داشت و روز بعد به کمپ پایین تر مراجعت میکنند. در عین حال اعتقاد دارند در صورتی فرد در حین شب مانی دچار مشکلی نشد میتواند به بالاتر صعود کند و در آنجا ادامه هم هوایی را داشته باشد.البته این تکنیک هم هوایی تنها تا دو کمپ بالاتر امکان پذیر است و پس از آن ملزم به بازگشت به کمپ اصل هستند.
هم هوایی در صعود های آلپی:
اگر بخواهیم یک مثال بومی شده بزنیم هنگامی که قصد صعود به یک قله برون مرزی را داشته باشیم در صورت وجود آمادگی جسمانی مناسب میتوان تمرینات مناسبی را روی قله دماوند در ارتفاع 5671 متربرنامه ریزی کرد وبا یک آمادگی مناسب در کوتاهترین زمان هم هوایی برای صعود قله را انجام داد. امروزه کوهنوردانی که قصد صعود سبکبار (آلپی) را دارند با همین شیوه خود را به اوج هم هوایی رسانده و در نهایت مهیای صعود به قلل مرتفع میشوند.
نکته:
هنگام رسیدن به کمپ اصلی نباید عجله ای برای آغاز صعود انجام داد بویژه قله هایی که با هلیکوپتر تا بیس کمپ طی مسیر میشود. مثل قله پوبدا با ارتفاع 7439 متر.
ممکن است تنها عامل ارتفاع زدگی، صعود به ارتفاع بالا نباشد بلکه ممکن است سرعت بیش از حد صعود به ارتفاع بالا، شدت زیاد فعالیت و حمل زیاد بار یا کوله سنگین عامل ارتفاع زدگی باشد.
در طول پروسه هم هوایی نیازی به شب مانی در کمپ آخر نیست و صرفا لمس کمپ آخر میتواند بیشترین تاثیر را در هم هوایی داشته باشد. ضمنا در ارتفاع بالای 7000 متر نه تنها تطابق با ارتفاع بالا معنا ندارد بلکه تحلیل در قوای بدنی هم محتمل است.
تغییرات آب و هوایی بیشترین تاثیر را در بهم زدن روند هم هوایی دارد.
هرگز نگران از دست دادن زمان صعود نباشید و با خیال آسوده به استراحت در کمپ اصلی بپردازید.
تفاوتهای فردی نقش عمده ای در تطابق فرد با ارتفاع دارد.
نهایتا هنگامی بتوانیم در ارتفاع خوب بخوابیم و اشتهای خوبی داشته باشیم به این معنی است خوب هم هوا شده ایم.